مقدمه
بدون شک یکی از پر کاربردترین و مؤثرترین اختراعات بشری در زندگی ما یخچال است؛ کالایی که این روزه در هر خانه‌ای یافت می‌شود و نبودن آن روند عادی زندگی امروزی را با سختی همراه می‌سازد. در حال حاضر دو نوع از شناخته شده ترین یخچال‌ها، یخچال‌های نوفراست و دی‌فراست هستند. هدف ما در این مطلب این است که ضمن معرفی این دو نوع، به بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست بپردازیم.
امروزه انواع مختلفی از این محصول نظیر یخچال‌های صنعتی، فریزر، سردخانه‌ها و دستگاه‌های سرمایشی و برودتی وجود دارد و شرکت‌های مختلفی در سرتاسر جهان، گونه‌های متنوعی از این محصول را با امکانات و قیمت‌های متنوع تولید کرده و در اختیار عموم مردم قرار می‌دهند. یخچال‌های نوفراست، گونه پر طرفداری از یخچال‌ها هستند که در سالیان اخیر وارد بازار شده‌اند و با استقبال خوبی از طرف خریداران مواجه شده‌اند. در ادامه ابتدا تاریخچه اختراع یخچال‌ها را به صورت مختصر شرح داده و سپس ضمن بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست مزایا و معایب هرکدام را بر شمرده و آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنیم.
مختصری در مورد تاریخچه یخچال
قبل از این که به بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست بپردازیم، ابتا تاریخچه مختصری از ساخت و تولید یخچال ارائه می‌دهیم. پیش از اختراع سیستم‌های خنک کننده مکانیکی، عموم مردم غذاها و مواد خوراکی خود را با استفاده از برف و یخ یافته شده در اطراف محل سکونتشان خنک نگه می‌داشتند. سرداب‌ها، سوراخ‌هایی بودند که به همین منظور در زمین حفر می‌شدند؛ مردم مواد غذایی خود را در سرداب قرار داده، آن را با برف و یخ پر کرده و سپس روی آن را با کاه و یا پوشال می‌پوشاندند. برخی دیگر از مردم نیز برای نگهداری مواد غذایی از چاه‌ها، غارهای زیر زمینی و چشمه‌ها استفاده می‌کردند.
در 1700 سال پیش از میلاد ایرانی، نخستین یخچال عمومی در ایران ساخته شد. این یخچال یک بنای معماری بود که از یک استخر، یک دیوار بلند به نام حصار واقع در ضلع جنوبی آن و یک مخزن گنبدی شکل با نام خزانه تشکیل شده بود.
در قرن 17 «ویلیام کولین» در دانشگاه گلاسکو، اولین یخچال مصنوعی را اختراع کرد. پس از آن دانشمند دیگری به نام «اولیور ایوانس»، که برخی او را پدر یخچال می‌نامند، برای اولین بار یخچالی با بخار فشرده را اختراع کرد. چندین دهه بعد، «ژاکوب پرکینز» با ایجاد تغییراتی در یخچال ساخته شده توسط ایوانس، گونه تکامل یافته‌تری از این دستگاه را عرضه کرد و این روند به گونه‌ای ادامه یافت که امروزه موارد متنوعی از این محصول را در بازار مشاهده می‌کنیم.
یخچال چیست؟
در آغاز مسیر بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست ابتدا به تعریف یخچال می‌پردازیم. به زبان ساده، یخچال دستگاهی است که با استفاده از یک وسیله سرد کننده در کنار یک عایق حرارتی، در طی مراحلی گرما را از داخل دستگاه به خارج آن انتقال می‌دهد. عموماً از یخچال به منظور نگهداری از مواد غذایی، دارو یا هر چیز فاسد شدنی دیگر استفاده می‌شود.
اجزای اصلی هر نوع یخچال
پیش از آنکه به معرفی یخچال‌های نوفراست و دی فراست بپردازیم، بهتر است کمی با اجزای یخچال‌ها آشنا شوید که در همه یخچال‌ها از جمله انواع مذکور وجود دارند. هر یخچال از پنج قسمت اصلی تشکیل شده که نبودن یا خرابی در هر یک از این قسمت‌ها روند کارکرد یخچال را مختل می‌کند. این پنج قسمت عبارتند از: کمپرسور، کندانسور، اپراتور، ترموستات و گازهای مصرفی. در ادامه هر یک از این قسمت‌ها را معرفی می‌کنیم.
کمپرسور
کمپرسور یا در واقع موتور یخچال، همان بخش سیاه رنگ واقع در پشت یخچال است که از قسمت مکانیکی و قسمت الکتریکی تشکیل شده است. قسمت الکتریکی شامل یک الکتروموتور بوده که وظیفه آن به حرکت در آوردن قسمت‌های مکانیکی می‌باشد. قسمت مکانیکی شامل یک سیلندر بوده که موتور الکتریکی پیستون موجود در این قسمت را به حرکت در می‌آورد. این حرکت رفت و برگشت در پیستون باعث به وجود آمدن حالت مکش و دمیدن می‌شود که نقشی اساسی در فرایند خنک سازی ایفا می‌کند.
کندانسور
وظیفه کندانسور تبدیل کردن بخار به مایع به واسطه خنک کردن سیال می‌باشد که باعث پایین آمدن دمای کمپرسور می‌شود. گاز «فریون» که کمپرسور آن را فشرده می‌کند، در قسمت کندانسور خنک شده و پس از آن به مایع تبدیل می‌شود. کندانسور به شکل شبکه‌ای از لوله‌ها در دیواره پشتی یخچال‌های خانگی قرار دارد. این قسمت در یخچال‌های صنعتی نیز شکلی شبیه به رادیاتور اتومبیل دارد.
اپراتور
اپراتور وظیفه سرماسازی را در یخچال بر عهده دارد. به منظور دستیابی به این هدف یک طرف اپراتور به ساکشن موتور و طرف دیگر به سر لوله مویی متصل می‌گردد. پس از روی دادن ساکشن و با افت فشار در داخل اپراتور، مبرد فعال شده و به آرامی در فرایند تبخیر از مایع به شکل گاز تبدیل می‌شود. این تبخیر باعث به وجود آمدن سرما می‌گردد.
ترموستات
ترموستات به وسیله قطع و وصل کردن جریان برق در موتور یخچال، تعادل را در دمای یخچال به وجود می‌آورد. در زمانی که دمای یخچال افزایش یابد، با وصل شدن جریان برق موتور یخچال به کار می‌افتد و در یخچال باعث ایجاد سرما می‌شود. همچنین هنگامی که دمای درون یخچال به حد مطلوبی از سرما برسد، ترموستات جریان برق را قطع می‌کند.
گازهای مصرفی
در ابتدا از گاز آمونیاک در یخچال‌های اولیه استفاده می‌شد. اما به دلیل مضرات و عوارضی که این گاز برای سلامتی انسان داشت، به مرور جای خود را به گاز فریون داد. امروزه معمولاً از گاز بی بوی فریون 12 در یخچال‌ها استفاده می‌شود. اما استفاده از این گاز نیز در یخچال معایبی را به دنبال دارد که از میان آن‌ها می‌توان به قیمت بالا، راندمان پایین، ایجاد اثر گلخانه‌ای و تخریب لایه اوزون و حجم زیاد گاز مورد نیاز در مقایسه با گاز آمونیاک اشاره کرد. امروزه در برخی یخچال‌های مدرن از گازی به نام R600 استفاده می‌شود که ارزان تر بوده و راندمان نسبتاً بالایی دارد.
اساسی ترین تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست در چیست؟
قبل از بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست باید این دو نوع یخچال را تعریف کنیم. به طور کلی از نظر تولید برفک، یخچال‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: یخچال‌های دی‌فراست (با برفک) و یخچال‌های نوفراست (بدون برفک). با در نظر گرفتن این که وجود برفک در یخچال می‌تواند باعث به وجود آمدن وزن اضافی و وارد آمدن فشار به یخچال شود، باید تمهیداتی اندیشیده شود تا این موضوع برطرف گردد تا ضمن جلوگیری از پر شدن فضای داخل یخچال با برفک، از خرابی احتمالی آن نیز جلوگیری شود. به همین دلیل سیستم‌های نوفراست و دی‌فراست برای برطرف کردن این مشکل به وجود آمده‌اند. در ادامه نحوه کارکردن این دو نوع یخچال و تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست را شرح خواهیم داد.
یخچال‌های نوفراست
یخچال‌های نوفراست یا بدون برفک که نامشان را از عبارت انگلیسی No Frost گرفته اند، یخچال‌هایی هستند که هیچ گونه برفکی در آن‌ها ایجاد نمی‌شود و به همین دلیل در مقایسه با یخچال‌های دی‌فراست قیمت بالاتری دارند. اکثر یخچال فریزرهای جدید و همچنین تمامی یخچال‌های ساید بای ساید از نوع نوفراست هستند. کانال سردکننده در این نوع یخچال‌ها در بیرون از آن قرار دارد و هوای درون یخچال به وسیله یک فن به سمت کانال سرد کننده هدایت شده و پس از سرد شدن مجدداً به درون یخچال بازمی‌گردد.
برخلاف تصور عموم در این یخچال‌ها هم برفک تولید می‌شود، اما این اتفاق در خارج از محفظه درونی یخچال رخ می‌دهد. در این نوع یخچال‌ها یک هیتر (گرم کننده) بر روی کانال سردکننده قرار دارد که در فاصله‌های زمانی مشخص و مناسب به وسیله یک تایمر فعال می‌شود. پس از روشن شدن هیتر، ارتباط میان محفظه یخچال و کانال سرد کننده قطع می‌شود و یخ‌های موجود بر روی این کانال تبخیر می‌شوند. در واقع در یخچال‌های نوفراست نیز برفک ایجاد می‌شود، اما در فاصله‌های زمانی یاد شده توسط هیتر تبخیر می‌شود که باعث می‌شود مصرف‌کننده برفکی مشاهده نکند. در این یخچال‌ها سرما به وسیله فن به کل کابین منتقل می‌شود که به همین دلیل سرمای مورد نیاز به طور یکنواختی در سرتاسر آن پخش می‌گردد.یخچال نوفراست مدل BNR برفاب نیز از این دست یخچال ها می باشد.
یخچال‌های دی‌فراست
در ادامه‌ی پرداختن به تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست به معرفی یخچال‌های دی‌فراست می‌پردازیم. در یخچال‌های دی‌فراست، برخلاف یخچال‌های نوفراست، برفک تولید می‌شود که پس از زیاد شدن حجم برفک، انجام عملیات برفک‌زدایی ضروری است. در این نوع یخچال‌ها برفک زدایی به دو روش متمایز انجام می‌شود و از این نظر می‌توان یخچال‌های دی‌فراست را به دو دسته تقسیم کرد. این دو نوع برفک زدایی عبارتند از:
برفک زدایی دستی: اکثر یخچال‌های قدیمی در این دسته جای دارند و در آن‌ها عمل برفک زدایی باید به صورت دستی انجام شود. به این منظور باید مواد غذایی را از درون یخچال خارج کرده و پس از خاموش کردن یخچال مدتی صبر نمایید تا یخ‌ها و برفک‌های درون آن آب شود. به دلیل پر زحمت بودن این کار، این نوع یخچال‌ها محبوبیت کمی در میان مشتریان دارند.یخچال فریزر مدل 70-30 برفاب نیز چنین ویژگی هایی دارد.
برفک زدایی خودکار: این گونه یخچال‌ها که از تکنولوژی جدیدتری برخوردارند، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در آن‌ها با فشردن دکمه دی‌فراست توسط کاربر و یا به صورت خودکار، یخ یا برفک ایجاد شده آب می‌شود؛ سپس این آب به وسیله شلنگ و یا لوله به ظرفی که در کنار کمپرسور قرار دارد منتقل شده و به وسیله گرمای ایجاد شده توسط کمپرسور تبخیر می‌شود و با انجام این فرایند کمپرسور خنک می‌شود. در این یخچال‌ها یک المنت بر روی اپراتور و المنت دیگر درون سینی آبریز قرار دارد. در هنگامی که دی‌فراست صورت می‌گیرد، المنت روی اپراتور روشن شده و پس از آب کردن یخ‌ها خاموش می‌شود. سپس المنتی که در سینی قرار دارد روشن می‌شود و آب به وجود آمده از ذوب شدن برفک را تبخیر می‌کند.
تعریف تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست
حال که این دو نوع یخچال را تعریف کردیم، می‌توانیم به مقایسه آن‌ها و بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست بپردازیم. از آن جایی که در یخچال‌های نوفراست برفک‌ها به صورت خودکار آب می‌شوند و برفکی در این نوع یخچال تولید نمی‌شود، نیازی به خاموش کردن آن برای مدت طولانی نیست؛ بنابراین سرمای درون یخچال از بین نمی‌رود و نیازی نیست برای سرد کردن مجدد فضای درون یخچال به کمپرسور فشار اضافی وارد شود.
از طرفی اگر در محلی زندگی می‌کنید که برق آن به صورت مداوم قطع می‌شود، شاید یخچال دی‌فراست برای شما گزینه مناسب‌تری باشد. چرا که وجود برفک بر روی مواد غذایی باعث می‌شود که سرمای آن ماده غذایی دیرتر از بین برود؛ بنابراین در صورت وقوع قطعی برق طولانی، ماده غذایی فاسد نمی‌شود. این موضوع به خصوص در زمانی که قصد سفر داشته باشید و بخواهید از سالم ماندن مواد غذایی در یخچال خود اطمینان حاصل کنید، اهمیت بیشتری خواهد داشت.
این که با توجه به به میزان بودجه و اولویت‌های خود کدام نوع یخچال را انتخاب کنید به شما بستگی دارد، اما بهتر است بدانید که در حال حاضر صنعت یخچال‌سازی بر تولید یخچال‌های نوفراست متمرکز شده است و اکثر یخچال‌هایی که ساخته می‌شوند از این تکنولوژی بهره می‌برند. همچنین باید اشاره شود که یخچال‌های دی‌فراست در مقایسه با یخچال‌های نوفراست از راندمان پایین‌تری برخوردارند؛ بنابراین در این یخچال‌ها باید برق بیشتری مصرف شود تا به دمای مطلوب برسند.
سخن پایانی
در این مطلب، پس از ارائه تاریخچه مختصری از نحوه اختراع یخچال و پیشرفت تکنولوژی در صنعت یخچال سازی، انواع یخچال‌های مختلف معرفی شده و به بیان تفاوتهای یخچال نوفراست و دی‌فراست پرداختیم.
به طور کلی یخچال‌های نوفراست از تکنولوژی جدیدتری بهره می‌برند و به دلیل سهولت در استفاده و به روز بودن توجه قشر بیشتری از مشتریان را به خود جلب کرده‌اند. اما باید به این نکته نیز توجه شود که جدا از گرانتر بودن یخچال‌های نوفراست در مقایسه با دی‌فراست، به دلیل وجود المنت گرم کننده عموماً مصرف برق این یخچال‌ها بیش از یخچال‌های دی‌فراست می‌باشد. همچنین در صورت به وجود آمدن خرابی در این نوع یخچال باید هزینه بیشتری را متحمل شوید. اما تمرکز صنعت یخچال‌سازی بر این دسته از یخچال‌ها است و به طور قطع در آینده شاهد پیشرفت‌های بیشتری در این نوع یخچال خواهیم بود.
